گیتار و آوازِ " ویکتور خارا " برای " ارنستو چگوارا "

ویکتور خارا، گیتاریست، شاعر، آهنگساز و آوازخوان شیلیایی از چهره‌های مبارز نهضت مردمی سالوادور آلنده ـ رهبر و رئیس‌جمهوری شیلی ـ است. پس از کودتای سازمان جاسوسی سیا در شیلی (سپتامبر 1973)، او را همراه پنج‌هزار تن از جوانان مبارز آن کشور در استادیوم بزرگ سانتیاگو زندانی کردند.
رئیس زندان که ترانه های شورانگیز «خارا» را شنیده بود به هنرمند در بند نزدیک شد و از او پرسید: آیا حاضر است برای دوستان گیتار بزند و سرود بخواند؟ پاسخ ویکتور خارا مثبت بود: البته که حاضرم!

رئیس زندان به یکی از گروهبانان گفت: گیتارش را بیار!

گروهبان رفت و تبری با خود آورد و هر دو دست ویکتور را با آن شکستند. آنگاه ريیس زندان به طعنه گفت: خوب، بخوان! چرا معطّلی؟

ویکتور خارا درحالی‌که دستان خونی اش را در آسمان حرکت می‌داد از هم‌زنجیران خود خواست که با او هم صدایی کنند، و آنگاه آواز پنج‌هزار دهان به خواندن «سرود وحدت» که ویکتور خارا سروده و اجرا کرده بود در استادیوم سانتیاگو طنین افکند:
مردمی یکدل و یکصدا/ هرگز شكست نخواهد خورد.

هنوز سرود به پایان نرسیده بود که گروهبانان جسم نیمه‌جان او را به گلوله بستند.
آخرین ترانه ی او که حکم وصیت‌نامه‌اش را داشت، بر روی تکه‌ای از روزنامه نوشته شده بود و توسط یکی از افرادی که از استادیوم شیلی جان به در برد، به دست همسرش رسید.
پنج هزار نفر این جاییم/ در این بخش کوچک شهر/ چه دشوار است سرودی سرکردن/ آن‌گاه که وحشت را آواز می‌خوانیم/ وحشت آن‌که من زنده‌ام/ وحشت آن‌که می‌میرم من/ خود را در انبوه این همه دیدن/ و در میان این لحظه‌های بی‌شمار ابدیت/ که در آن سکوت و فریاد هست/ لحظه ی پایان آوازم رقم می‌خورد...