۱۳۹۵ خرداد ۳۰, یکشنبه

*ادبیات شفاهی و موسیقی شیرازی ؛ ﻟُﺮی یا فارسی !



در میان شهر های فارس نشین مرکزی , تنها شهری که به ادبیات شفاهی و عامیانه فارسی اش , در بین ایرانی ها معروف است شیراز است .ما همه با ترانه های دل انگیز وبه قول معروف " واسونک" های شیرازی آشناییم اما غافل از آنکه بیشتر ترانه ها و ملودی ها که به شیرازی معروف اند, در اصل ادبیات لری لرهای اطراف شیراز است که "فارسیزه" شده و رنگ و لعاب فارسی خورده, هرچند هنوز طعم و عطر ملودی های دل انگیز و ته لهجه و اصطلاحات لری در آنها به خوبی مشهود است !
همچنانکه دوبیتی های لری باباطاهر همدانی , با همه تلاش در فارسی کردن فارسی نمایاندن اشعارش , هنوز این سادگی و صفای و بی تکلفی لری جان ساخت آن دوبیتی هاست که مارا مجذوب خود می کند ..

اساسا این تیپ شهرها نه تنها شیر و پنیر و ماست وروغن وسبزیجات و میوه جات و تره بار و خاوروبار و همه محصولات مصرفی خودشون رو از روستاهای اطراف تامین می کنند بلکه محصولات فرهنگی و ادبی و موسیقایی و نیروی انسانی و عمله و اکره و عالم و فاضل و دکتر و مهندس و..هست و نیست شون از روستا ها و اطراف و حواشی است که بعد به اسم محصول هنری و موسیقایی و خوراکی و علمی شیرازی و اصفهانی و تهرانی سمرقندی وبغدادی واستانبولی و ...به دنیا معرفی می شود!
از دیگر دلایل بومی نبودن زبان فارسی در شهرهایی مرکزی ایران چون شیراز و اصفهان و اراک و همدان و تهران ...یکی آن است که این گونه شهرها چون جزیره هایی فارسی گوی در میان بیشمار روستا هایی هستند که هنوز نه به فارسی که به زبان بومی و اجدادی خود صحبت می کنند و مشخص است که این شهرها به جهت دارالاماره بوده حکومتی و وجود مرکزیت دولتی در این گونه شهرها , زبان دولتی و دربار و دارالاماره, کم کم , زبان بومی شهر را مغلوب خود کرده است . اما روستا ها که ازدارالاماره و دربار به دور بوده اند , کماکان نه به زبان دولتی که به زبان مردمی خود صحبت می کنند !
مثلا شما از شهر اصفهان گامی آن طرفتر بگذارید اغلب روستا و شهرها به زبان گَزی، سِدِهی، اردِستانی، نُهوجی، سَجزی، جرقویه‌ای، رودَشتی، کَفرودی، کَفرونی، زبان نایینی انارَکی ، زِفره‌ای، وَرزَنه‌ای (ورزِنه‌ای)، تودِشْکی، کِیجانی، آبْچویه‌ای. خوانساری ، محلاتی، وانِشانی، گلپایگانی آرانی، بیدگُلی، دِلیجانی، نَشلَجی، ابوزیدآبادی، قُهرودی، بادرودی، کامویی، جُوشَقانی، مِیمه‌ای، ابیانه‌ای، زبان سویی/ سُهی، زبان نطنزی, فَریزَندی/ فَریزهَندی، یارَندی/ یارَنی)، کَشه‌ای، طاری، طَرْقی، صحبت می کنند .در خود شهر هم هنوز یهودیان شهر اصفهان به زبان قدیمی مردم اصفهان صحبت می کنند .
یا از شهر شیراز پایتان را کمی آن طرفتر بگذارید , اغلب اول از همه به لری و سپس به زبان هایی نزدیک به لری چون زبان لاری یا زبان های لارستانی( فرامرزی،، اَرَدی، کُوخِردی، خُنجی، اسیری، اِوَزی، جناحی (جمسی)، گَوده‌ای، گِراشی، فیشوَری، فداغی، بیخه‌ای و بَستَکی.) و زبان های سیوندی , کُرُشی، عَبدویی، کُرونی
دَروازی، دِهواری، پهلوانی و کمی دور تر زبان خوری، فَروی، فَرُّخی، گرمه‌ای، مِهرْجانی شب می کنند !

در خود شهر شیراز نیز هنوز یهودیان شهر زبان قدیمی شیرازی را که خویشاوندی و وابستگی عمیقی به زبان لری دارد , حفظ کرده و به آن صحبت می کنند .
تصنف و ملودی زیر که توسط " شکر شیرازی " هنرمند یهودی شیرازی , اجرا شده , به خوبی جان مایه و ته مایه لری ادبیات شیرازی که ما فارسی اش می پنداریم را نشان می دهد . ساخت نحوی دستور زبان و واژگان تصنیف ها و از همه مهمتر ریخت ملودی ها , اصالت لری این ادبیات و موسیقی را نشان می دهد !

هیچ نظری موجود نیست:

ارسال یک نظر

واکسن؛ خامنه ای چطور پُشت مُجریان فرمانش را خالی کرد

منصور امان /  فراسوی خبر... پنجشنبه ۲۸ مرداد  منبع: پایگاه اینترنتی ایران نبرد و جنگ خبر http://www.jonge-khabar.com/news/articled.php?id=5...